Ney (Farsça: نی / نای), Orta Doğu müziğinde Kawala ve Özbek Neyi ve Klasik Ney gibi göze çarpan üflemeli İran enstrumanıdır. İran neyi, üflemeli olarak İran coğrafyasında, 4.500-5.000 yıl boyunca sürekli olarak çalındı ve bu kullanım onu en eski müzik aletlerinden biri haline getirdi.

İran nayı, önde parmak delikleri olan içi boş bir silindirden oluşur. Bazen kamışı hasardan korumak, daha keskin ve daha dayanıklı bir kenar sağlamak için üstüne bir pirinç, boynuz veya plastik ağızlık yerleştirilir.

 

Ney, önde beş veya altı parmak deliği ile arkada bir başparmak deliği olan bir parça içi boş kamış veya  oluşur. Metal veya plastik boru yerine gibi değişik malzemelerden de yapılabilir. İran neyinden çıkan sesler, perdelerin açılıp kapanmasıyla ya da üfleme şiddetine bağlı olarak değişir. Üfleyen kişiye "neyzen" ya da "nayi" denmektedir. Nayi bu ney ile 3 oktava kadar saha aralığına ulaşabilir. Ancak transpozisyon diğer sazlara nazaran daha zor olduğundan çeşitli makam ya da seslere ulaşmak için farklı boyda ve seste neyler kullanılmak durumundadır.

​

Klasik Fars neyi, biri arkada, beşi önde olarak altı deliğe sahiptir. Arap ve Türk neylerinde ise önde  altı delik, arkada da bir başparmak deliği bulunmaktadır. Üfleme şekli olarak dik bir şekilde, neyin ağız kısmı, üfleyen neyzenin ağzının içine oturtularak ağızdaki diş konumunun etkin olduğu bir üfleme biçimiyle seslere ulaşılır. Bazı ney üfleyenlerin öndeki dişlerini aldırdığı da görülmektedir.

Delikler arasındaki ses aralığı bir yarı tondur, ancak mikrotonlar (komalar) için kısmi delik açılıp kapanır, ağız ve baş hareketleri ile elde edilen açının konumuna göre farklı perdeler, tizleştirme ve pestleştirme yapılabilir.

 

Türk ve Arap müziğindeki gibi üflenilecek eser öncesinde taksim ( doğaçlama ) yapılarak esere geçiş sağlanır. Ses tonu ve tınısı kamış neye göre farklıdır. Her ne kadar kamıştan da yapılmış bir enstruman olsa da ses rengi olarak kavala daha yakın bir duyum elde edilmektedir.

​

​